Vào thời điểm giao mùa, các yếu tố môi trường nước biến động bất thường đặc biệt là chênh lệch nhiệt độ và những cơn mưa trái mùa làm cho động vật thủy sản dễ bị “sốc”, sức đề kháng yếu và mẫn cảm hơn với tác nhân gây bệnh. Đây cũng là thời điểm các mầm bệnh trên thủy sản phát triển rất nhanh nhất là vi khuẩn, ký sinh trùng, nấm… gây thiệt hại lớn cho người nuôi thủy sản nếu không xử lý kịp thời. Để hạn chế thiệt hại trong quá trình nuôi làm ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất, người nuôi thủy sản cần phải lưu ý một số vấn đề như sau:
1. Cải tạo ao nuôi thủy sản trước khi thả giống:
- Cần tuân thủ đầy đủ quy trình cải tạo ao, cụ thể như sau: tát cạn ao; loại bỏ bớt lớp bùn đáy; san phẳng đáy ao; tu sửa bờ ao, cống bọng; dọn cỏ rác quanh bờ ao; bón vôi diệt khuẩn với liều lượng 5 - 7 kg/100 m2 và phơi ao tối thiểu 7 ngày (đáy ao nứt chân chim) trước khi cấp nước vào ao.
- Lưu ý độ sâu ao nuôi tối thiểu phải từ 1,5 – 2 m để hạn chế sự chênh lệch nhiệt độ trong ngày.
2. Thả giống:
- Cá giống thả nuôi phải khỏe mạnh, có nguồn gốc rõ ràng, tốt nhất là mua con giống từ các cơ sở sản xuất giống uy tín, có giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất giống theo quy định. Nếu cá giống nhập ngoại tỉnh phải có giấy chứng nhận kiểm dịch theo quy định.
- Tùy theo loài cá mà thả nuôi với mật độ vừa phải theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn, không nên nuôi quá dầy. Trước khi thả nuôi nên tắm cá với nước muối loãng (20 – 30 gram/L) trong 10 – 15 phút để diệt mầm bệnh.
3. Chăm sóc, quản lý:
- Cho ăn: Sử dụng loại thức ăn có thành phần, kích cỡ phù hợp với từng giai đoạn phát triển, từng loại thủy sản nuôi. Cần quan sát hoạt động bắt mồi của cá để điều chỉnh lượng thức ăn cho phù hợp, đảm bảo lượng thức ăn vừa đủ, tránh dư thừa thức ăn trong ao nuôi. Vào những ngày thời tiết có biến động lớn, cần giảm lượng thức ăn cung cấp cho cá 30 – 50%, thậm chí là ngừng cho ăn. Định kỳ bổ sung vào thức ăn các loại Premix khoáng, Vitamin và men tiêu hóa để hỗ trợ tiêu hóa, tăng sức đề kháng cho thủy sản nuôi.
- Quản lý ao nuôi: Thường xuyên quan trắc chất lượng nước ao nuôi nhất là các chỉ tiêu về nhiệt độ, oxy hòa tan, pH và các khí độc (NH3, NO2, H2S) để kịp thời xử lý các diễn biến bất thường. Nếu có điều kiện nên sử dụng sục khí hoặc quạt nước để tăng cường oxy hòa tan cũng như hạn chế sự phân tầng nhiệt độ. Sử dụng các loại sản phẩm xử lý, cải tạo môi trường nuôi trồng thủy sản để diệt mầm bệnh, cải tạo chất lượng nước và giúp phân hủy nhanh chất hữu cơ ở nền đáy. Định kỳ hàng tháng nên bón vôi với liều lượng 3 – 5 kg/100 m3 hoặc rải vôi xung quanh bờ ao sau những cơn mưa lớn để ổn định pH trong ao nuôi.
- Phòng, trị bệnh: Hàng ngày cần quan sát biểu hiện của cá như màu sắc, khả năng hoạt động, lượng thức ăn tiêu thụ. Khi cá có dấu hiệu bất thường, người nuôi cần liên hệ với cán bộ thú y, cơ quan quản lý thú y thủy sản để kịp thời xác định tác nhân gây bệnh. Chỉ sử dụng thuốc, hóa chất trong danh mục được phép sử dụng trong nuôi trồng thủy sản theo hướng dẫn của cơ quan quản lý chuyên ngành thú y thủy sản và phải tuân thủ quy định về thời gian ngừng sử dụng trước khi thu hoạch theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Cá bệnh, cá chết, chất thải từ ao nuôi phải được thu gom và xử lý theo quy định, tránh làm lây lan mầm bệnh và gây ô nhiễm môi trường.
Ngoài ra, người nuôi thủy sản cần thường xuyên cập nhật, nắm bắt thông tin về tình hình dịch bệnh thủy sản, dự báo thời tiết ở vùng/địa phương; các bản tin quan trắc môi trường và cảnh báo dịch bệnh nuôi trồng thủy sản của cơ quan chuyên môn… để kịp thời có kế hoạch ứng phó./.
Trấn Quốc – CCCNTY&TS