Để tranh thủ thu hoạch trước mùa nước lũ nên bà con nông dân trên địa bàn huyện Bình Tân thường phải xuống giống cập rập, khoảng cách giữa lúa vụ Hè Thu (vụ 2) và lúa vụ Thu Đông (vụ 3) rất ngắn dao động từ 10- 15 ngày. Với thời gian ngắn như thế, rơm rạ tươi phân hủy trong điều kiện ngập nước, yếm khí sẽ sản sinh ra acid hữu cơ gây ra ngộ độc cho rễ lúa. Rễ lúa bị ngộ độc hữu cơ sẽ bị chết đen hay làm giảm khả năng hấp thụ dưỡng chất, ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và năng suất của lúa.
Ảnh. Gốc rạ còn lại trên đồng sau vụ Hè Thu nguyên nhân chính gây ngộ độc hữu cơ trên lúa
Để góp phần hạn chế thấp nhất ảnh hưởng từ ngộ độc hữu cơ gây ra trên lúa vụ Thu Đông, bà con nông dân cần áp dụng một số biện pháp sau:
Thứ nhất: Sử dụng chế phẩm sinh học xử lý rơm rạ.
Năm 2012, Viện lúa Đồng bằng sông Cửu Long đã nghiên cứu và sản xuất thành công chế phẩm sinh học Trichoderma dạng bột hòa tan, phun xịt trực tiếp vào bề mặt rơm rạ, giúp xử lý rơm rạ nhanh, rẻ tiền, hiệu quả cao trong điều kiện sản xuất ở Đồng bằng sông Cửu Long, chế phẩm này có nguồn gốc sinh học, là sản phẩm thân thiện với môi trường, an toàn cho người sử dụng, góp phần bảo vệ sinh thái cũng như bầu khí quyển của chúng ta.
Quy trình sử dụng chế phẩm sinh học Trichoderma dạng bột hòa tan như sau: Sau khi thu hoạch lúa xong (áp dụng với vụ Đông Xuân, vụ Hè Thu và ruộng phải thu hoạch bằng biện pháp cơ giới), rơm rạ trải đều trên ruộng, cho máy cày vào chặt gốc rạ, làm cho sợi rơm mềm hơn, sau đó tiến hành phun xịt. Sau khi phun chế phẩm xong, cho máy cày vào cày lật gốc rạ lại, đảm bảo cho rơm rạ được cày vùi kỹ vào đất. Sau đó, tiến hành cho nước vào ruộng và dùng máy xới tay trục trạc lại cho bằng phẳng và tháo cạn nước cho ráo mặt đất. Cuối cùng, để ruộng trống 5 -7 ngày rồi cho nước vào sạ lúa bình thường cho vụ mùa kế tiếp.
Thứ hai, trong trường hợp không thể áp dụng biện pháp sử dụng chế phẩm sinh học xử lý rơm rạ thì phải áp dụng biện pháp làm giảm và hóa giải độc chất hữu cơ trong ruộng lúa.
Với biện pháp này, chúng ta thực hiện bằng cách chủ động rút nước 2 lần: khi cây lúa được 15 ngày và 30 ngày sau khi sạ nhằm loại bỏ độc chất lưu tồn trong ruộng ra ngoài. Để rút nước được nhanh chóng, trong quá trình làm đất nên làm nhiều rãnh thoát nước trên ruộng lúa. Bởi độc chất hữu cơ hầu hết ở thể khí như khí CH4, H2S, …Chính vì thế, khi rút nước, cần phải để đến khi đất nứt mặt cho độc chất hữu cơ bay ra khỏi đất rồi mới tiến hành cho nước vào ruộng theo từng giai đoạn sinh trưởng và phát triển của cây lúa.
Ngoài thực hiện 2 giải pháp trên, có thể kết hợp thêm giải pháp thứ ba đó chính là tăng cường sự chống chịu của cây lúa trong điều kiện bị ngộ độc hữu cơ
Có thể cung cấp super Silic và phân lân liều cao (gấp đôi bình thường) trong giai đoạn làm đất nhằm giúp cây lúa cứng cáp và bộ rễ phát triển mạnh, chịu đựng tốt ngộ độc hữu cơ. Bên cạnh đó Silic giúp cây vận chuyển oxi từ lá xuống rễ giúp rễ cây nhiều oxi hơn để oxyt hoá các độc chất hữu cơ trong đất nhanh hơn.
Trước khi bón Super Silic và phân lân liều cao 5-7 ngày nên bón vôi với liều lượng khoảng 300 kg/ha để cung cấp chất can-xi cho lúa, rễ lúa có đủ can-xi sẽ ít bị ngộ độc hữu cơ hơn những ruộng không bổ sung Canxi vào ruộng.
Bên cạnh đó, để tăng cường sự phát triển của cây lúa sau này, có thể xử lý hạt lúa giống với những chất kích hoạt rễ có thành phần như Thiamethoxam + Difenoconazole + Fludioxonil hoặc Polyphenol chiết xuất từ than bùn và lá, vỏ thân cây xoài trong lúc ủ giống, giúp cho rễ lúa chống chịu tốt hơn trong môi trường đất có độc chất hữu cơ.
Với những giải pháp nêu ra ở trên, mong rằng có thể góp phần vào việc canh tác lúa vụ Thu Đông được thành công và thắng lợi, chúc bà con canh tác tốt và gặt hái một vụ mùa bội thu.
Hồng Thắm – Bình Tân
(Nguồn: https://coa.ctu.edu.vn)