Nông dân bón phân cho vườn cây ăn trái

Vai trò của phân bón đối với vườn cây ăn trái

Phân bón cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự sinh trưởng của cây trồng. Sử dụng phân bón hợp lý sẽ thúc đẩy các quá trình sinh trưởng của cây trồng, cây sẽ ra nhiều chồi, nhiều nhánh, cành lá phát triển, thúc đẩy cây ra hoa nhiều và đồng loạt, tỷ lệ đậu trái cao. Tạo điều kiện rễ cây phát triển, rễ sẽ ăn sâu, rộng giúp cây hạn chế đổ ngã. Tăng sức đề kháng và khả năng chống chịu của cây trồng. Nếu thiếu hụt phân đạm, cây trồng sẽ không phát triển hoặc phát triển kém, cây còi cọc; khả năng ra chồi/nhánh thấp, cành lá ra ít, lá nhỏ, lá bị vàng, không ra hoa hoặc ra hoa ít, tỷ lệ đậu trái thấp; bộ rỗ kém phát triển, dễ bị sâu bệnh tấn công; khả năng chống chịu kém đối với các yếu tố bất lợi của thời tiết và dịch bệnh. Thiếu lân và kali, cây trồng sẽ giảm sức đề kháng, cây dễ bị sâu bệnh tấn công, sức chống chịu yếu, cây dễ bị đổ ngã, ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp, vận chuyển các chất hữu cơ, làm giảm hàm lượng đường, tinh bột,.. trong trái/hạt. Nếu như dư thừa đạm sẽ khiến bộ lá xanh tốt, nhưng cây yếu ớt, cây phát triển mạnh dễ bị đổ ngã, dễ bị sâu bệnh gây hại sẽ làm giảm năng suất, trái/hạt nhỏ và số lượng ít làm ảnh hưởng chung về số lượng nông sản. Trái/hạt chín không đồng đều, thành phần, hàm lượng các chất dinh dưỡng (như tinh bột, đường, protein,…) tích lũy còn ít, vị nhạt, ăn không ngon,… làm ảnh hưởng về chất lượng sản phẩm. Ngoài ra, khi dư thừa phân đạm còn gây tồn dư đạm dạng nitrat (NO₃^-) trong nông sản, sẽ không an toàn đối với sức khỏe của người tiêu dùng…

Khi bón phân cho cây trồng thì ngoài việc cung cấp các dưỡng chất cần thiết, phân bón còn tác động đến toàn bộ hệ sinh thái nông nghiệp, thúc đẩy các quá trình như phân hủy, chuyển hóa các chất… tăng khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng, phân giải các chất khó hấp thu thành các chất dễ hấp thu, tạo điều kiện thuận lợi cho cây trồng sinh trưởng phát triển khỏe mạnh. Phân bón cung cấp nitơ (đạm) lớn làm lượng protein chứa trong nông sản tăng lên, giảm lượng xenlulo. Phân bón chứa nhiều lân làm phẩm chất của nông sản tăng lên, ảnh hưởng đến quá trình vận chuyển, đồng hóa các chất hữu cơ tích lũy trong hạt/củ/quả, tham gia qua trình tổng hợp các chất. Phân bón chứa nhiều kali sẽ giúp trái, hạt nâng cao độ ngọt, tăng tính đề kháng cho cây trồng… Tuy nhiên, trong mùa mưa thì việc bón phân cho vườn cây ăn trái cần điều chỉnh tùy theo điều kiện cụ thể của từng cây, từng vườn và giai đoạn sinh trưởng và phát triển của vườn cây. 

Những điều cần chú ý khi bón phân cho vườn cây ăn trái trong mùa mưa

Trong mùa mưa, là thời điểm các loại cây sinh trưởng và phát triển rất mạnh nên cây sẽ cần nhiều chất dinh dưỡng nhưng cũng là lúc vườn cây thường xuyên bị ngập nước. Do đó, trong thời điểm mưa nhiều chỉ nên bón các loại phân vô cơ mà không nên bón phân hữu cơ, bởi vì nếu bón phân hữu cơ, nhất là phân hữu cơ chưa hoai mục, thì sẽ xảy ra quá trình phân hủy hữu cơ của vi sinh vật trong đất. Sự phân hủy này sẽ gây tiêu hao không khí (khí Oxy) trong đất và dễ làm cho rễ cây thiếu không khí. Vì vậy, phân hữu cơ chỉ nên được bón và đầu mùa nắng hoặc trước khi mùa mưa bắt đầu, kết hợp sử dụng nấm đối kháng Trichoderma nhằm tăng cường hoạt động vi sinh vật có lợi trong đất giúp cân bằng hệ sinh vật đất, hạn chế nấm gây bệnh.

Việc bón phân vô cơ cũng tùy theo từng giai đoạn sinh trưởng của cây, nếu cây đang mang trái thì cần nhiều đạm và kali, nếu thúc ra đọt thì cần nhiều đạm và lân. Do đó, cần chọn lựa chủng loại phân bón phù hợp và nên bón theo khuyến cáo của nhà sản xuất ghi trên bao bì. Với những vườn điều khiển cho cây ra trái nghịch vụ thì cần tỉa cành, tạo tán trước khi bón phân.

Việc bón phân vào mùa mưa cần chống lại sự rửa trôi hoaặc chảy tràn bằng cách xới xáo nhẹ vườn trước lúc bón. Đặc biệt, nên bón thêm từ 500 đến 1.000 kg vôi cho mỗi ha vì ngoài tác dụng giải phóng các dinh dưỡng bị keo đất giữ chặt, hoá giải các độc tố trong đất và xử lý được nấm bệnh, vôi còn có ý nghĩa cung cấp canxi trực tiếp cho cây, giúp chất lượng trái cây ngon hơn.

Trong những thời điểm có mưa lớn, mưa nhiều và nước trên sông rạch dâng cao (thường trong khoảng tháng 8 đến tháng 10 hàng năm) thì cần phải đối phó với việc chống ngập úng. Phải đảm bảo mực nước ở mương phải thấp hơn mặt liếp từ 0,5 đến 0,6 mét. Khi trời mưa liên tục cần thiết phải đào rãnh phụ sâu từ 30 đến 40 cm giữa 2 hàng cây để dẫn nước mưa thoát nhanh từ liếp ra mương. Phải gia cố bờ bao và vét mương, chuẩn bị máy bơm để sẵn sàng chống ngập úng.

Vào mùa mưa, cỏ trong vườn cây ăn trái được xem như là những máy bơm sinh học làm tầng đất sâu mau khô ráo và cung cấp không khí cho rễ cây hô hấp. Do đó, nhà vườn không nên diệt cỏ sạch trong vườn mà chỉ nên cắt thấp bớt chiều cao để tránh việc cỏ dại cạnh tranh dinh dưỡng và ánh sáng với cây trồng, việc chịu khó cắt cỏ thường xuyên sẽ có nhiều ưu điểm hơn so với làm sạch cỏ hoặc sử dụng thuốc trừ cỏ trong vườn vào mùa mưa.

Trong mùa mưa, cần phải áp dụng bón phân cân đối, sử dụng những loại phân có thành phần dinh dưỡng cân đối NPK (đạm, lân, kali) và những loại phân có bổ sung thêm trung và vi lượng. Những loại phân có hiệu quả trong mùa mưa thường là loại phân chậm tan, giúp cây không phát quá nhanh nhưng bền cây và nuôi trái tốt. Đối với những loại cây ra trái theo mùa cần bón phân theo thời kỳ sinh trưởng phát triển mới đem lại hiệu quả.

Trước khi vào mùa mưa, ngoài việc bón vôi, cũng là thời điểm cần bổ sung các dạng phân trung và vi luợng, nhất là cho những vườn cây đã lâu năm. Với các nguyên tố dinh dưỡng đa lượng NPK thì chuẩn đoán dựa vào lá già, còn với vi lượng thì việc chuẩn đoán dựa vào lá non. Những chất vi lượng cần chú ý bón thêm cho vườn cây như: (1) Kẽm (Zn), nếu thiếu kẻm, cây có biểu hiện đặc trưng là thịt lá ngả sang màu vàng, còn gân lá vẫn xanh (tương tự bệnh vàng lá gân xanh Greening trên cây có múi), lá nhỏ hơn, nhọn hơn, các đốt lá ngắn lại nên các lá mọc xoắn tít với nhau. Măng gan (Mn), nếu thiếu măng gan lá cây cũng vàng và gân lá cũng xanh gần giống với biểu hiện thiếu kẽm. Nhưng có sự khác biệt rõ nhất là thiếu Mn sẽ không làm cho lá nhỏ, nhọn lại và các đốt cũng không bị ngắn lại. Sắt (Fe), nếu thiếu sắt thì lá non mất diệp lục tố không còn màu xanh. Đồng (Cu), nếu thiếu đồng thì lá non biến dạng, lá dài ra. Bo (Bo), nếu thiếu bo thì trên các lá non không biểu hiện triệu chứng nhưng sẽ làm cho trái cây vàng sớm, thỉnh thoảng xuất hiện trái dạng đá và trái non thường bị rụng sớm. Biện pháp khắc phục hiện tượng thiếu vi lượng rất dễ bằng cách sử dụng các dạng muối sun phát của chúng như là ZnSO4, CuSO4, MnSO4, FeSO4. Những hóa chất này đều có bán ngoài thị trường với giá rất rẻ, có thể hòa với nước để phun lên lá với liều lượng 2gr/lít (32 gram/bình 16 lít). Chú ý phun khi trời mát và không phun quá liều để tránh gây cháy lá, sau khi phun cần quan sát phản ứng của cây sau vài ba ngày./.

Nguồn: Bản tin NNTN