Tham quan thực tế mô hình hiệu quả tại Hậu Giang

Ngày 28/5/2025, đoàn đại biểu đã có chuyến tham quan mô hình chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh có sự tham gia của tổ KNCĐ tại xã Vĩnh Thuận Tây, huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang, một trong những mô hình điển hình của tỉnh Hậu Giang trong việc triển khai Đề án.

Hình ảnh: Đại biểu thảo luận tại tổ KNCĐ

Mô hình thí điểm được triển khai tại Hợp tác xã Thuận Tiến, ấp 3 xã Vĩnh Thuận Tây, huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang với diện tích 85 ha có 45 hộ tham gia thực hiện, giống được thực hiện là giống lúa OM 18 thuộc nhóm giống lúa chất lượng cao, có thời gian sinh trưởng trung bình khoảng 115 ngày. Phương pháp gieo sạ được áp dụng trong mô hình sạ bằng máy cấy theo hàng, với lượng giống sử dụng từ 60 - 70kg/ha. Việc áp dụng kỹ thuật theo hình thức cấy nhằm giảm lượng giống sử dụng, đồng thời tạo điều kiện cho cây lúa phát triển thông thoáng, hạn chế sâu bệnh giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và nâng cao hiệu quả sử dụng phân bón.

Trong vụ Đông Xuân 2024 - 2025 mô hình đã đạt được hiệu quả cao, góp phần giảm chi phí, tăng năng suất, lợi nhuận đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững và bảo vệ môi trường, cụ thể: lượng giống gieo sạ chỉ từ 60 – 70kg/ha, giảm 90 - 100 kg/ha so với tập quán canh tác truyền thống, qua đó tiết kiệm chi phí đầu vào. Bên cạnh đó, việc giảm 20 - 30% phân bón và giảm 2 lần phun thuốc bảo vệ thực vật/vụ đã góp phần giảm thiểu chi phí sản xuất, đồng thời bảo vệ sức khỏe cho người lao động và môi trường xung quanh; Năng suất lúa trong vụ Đông Xuân 2024-2025 đạt năng suất 7,5 tấn/ha cao hơn so với các vụ trước. So với sản xuất ngoài mô hình, năng suất tăng từ 5-10%.

Với doanh thu 72 triệu đồng/ha, lợi nhuận từ mô hình trong vụ Đông Xuân đạt 48,5 triệu đồng/ha cho thấy hiệu quả kinh tế vượt trội so với sản xuất truyền thống. Mức lợi nhuận này tiếp tục cao hơn từ 15 - 25% so với sản xuất ngoài mô hình, tiếp nối xu hướng tăng trưởng lợi nhuận cao hơn so với các vụ trước. Mô hình cũng chú trọng đến việc bảo vệ môi trường, với mức giảm 20 - 30% lượng khí thải so với sản xuất bên ngoài mô hình. Các biện pháp giảm thiểu sử dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật đã giúp giảm tác động tiêu cực đến môi trường, đồng thời tăng cường khả năng phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững,…

Hình ảnh: Các đại biểu tham quan thực tế mô hình

Tiếp nối chương trình, ngày 29/5/2025, diễn đàn chính thức được tổ chức tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Hậu Giang.

Hình toàn cảnh diễn đàn

Được biết, hiện nay cả nước đã thành lập 5.167 tổ KNCĐ với hơn 47.000 thành viên tại 57 tỉnh, thành phố. Trong đó, 26 tổ thuộc phạm vi thí điểm của Trung ương, còn lại do các địa phương chủ động nhân rộng từ hiệu quả bước đầu của mô hình.

Trong triển khai Đề án, thời gian qua, lực lượng KNCĐ đã tham gia, phối hợp hướng dẫn người dân áp dụng các kỹ thuật như sạ cụm/sạ hàng, sạ bằng thiết bị bay không người lái (drone), tưới ngập khô xen kẽ (AWD), sử dụng phân hữu cơ, sinh học, quản lý dịch hại tổng hợp (IPM), quản lý sức khoẻ cây trồng tổng hợp (IPHM), kỹ thuật canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ hoặc quy trình giảm phát thải,...Với đặc điểm “gần dân, sát ruộng, am hiểu thực tiễn” KNCĐ chính là lực lượng nòng cốt giúp kết nối giữa các chính sách vĩ mô với hoạt động sản xuất cụ thể tại cơ sở. Đây là mắt xích quan trọng trong việc hiện thực hóa các mục tiêu của Đề án.

 Đề án đã triển khai 07 mô hình thí điểm cấp trung ương tại 05 tỉnh Kiên Giang, Sóc Trăng, Trà Vinh, Đồng Tháp và Cần Thơ. Kết quả bước đầu cho thấy mô hình canh tác lúa chất lượng cao, giảm phát thải mang lại những lợi ích rõ rệt cả về kinh tế lẫn môi trường.

Cụ thể, các mô hình giúp giảm chi phí sản xuất từ 8,2% đến 24,2% nhờ giảm 30-50% lượng giống, tiết kiệm 30-70 kg phân bón/ha, giảm 1-4 lần phun thuốc bảo vệ thực vật và cắt giảm 30-40% lượng nước tưới. Đồng thời, năng suất tăng 2,4-7,0%, giúp nâng cao thu nhập của nông dân thêm 12-50%, tương đương lợi nhuận tăng từ 4-7,6 triệu đồng/ha so với canh tác truyền thống. Quan trọng hơn, mô hình đã góp phần giảm phát thải khí nhà kính, với mức giảm trung bình 2,0-12,0 tấn CO2 tương đương/ha. Đặc biệt, toàn bộ sản lượng lúa thu hoạch đều được các doanh nghiệp cam kết bao tiêu với giá cao hơn 200-300 đồng/kg thóc, tạo động lực mạnh mẽ cho nông dân tham gia.

Ngoài ra tại diễn đàn, các đại biểu đã thảo luận về những thách thức đáng kể trong quá trình triển khai Đề án như: nhận thức về Đề án chưa đồng đều giữa các địa phương; tập trung quá mức vào tín chỉ carbon mà chưa chú trọng đến sản xuất bền vững; hạ tầng thủy lợi chưa theo kịp tiến độ triển khai; áp dụng các giải pháp kỹ thuật canh tác chưa đồng bộ; nhận thức của doanh nghiệp và nông dân còn hạn chế, liên kết sản xuất còn yếu; nguồn lực đầu tư cho Đề án còn hạn chế; chưa có đầy đủ cơ chế, chính sách hỗ trợ.

Trong thời gian tới, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia nhấn mạnh cần đẩy mạnh hơn nữa công tác đào tạo, hướng dẫn nông dân tiếp cận với các phương pháp canh tác bền vững, đồng thời tạo điều kiện để các hợp tác xã và doanh nghiệp tham gia vào chuỗi sản xuất lúa chất lượng cao, giảm phát thải.

Huy-TTKN