Dự báo tình hình sinh vật gây hại lúa vụ Hè Thu 2025 từ ngày 30/5 đến ngày 06/6/2025 tại tỉnh Vĩnh Long
Lúa Hè Thu 2025 đang tập trung giai đoạn làm đòng đến trổ là giai đoạn rất mẫn cảm, kết hợp tình hình thời tiết mưa bão nhiều trên diện rộng, kèm theo gió mạnh, tạo điều kiện cho các sâu bệnh phát sinh mạnh (nhất là bệnh đạo ôn, cháy bìa lá, lem lép hạt,…). Sinh vật gây hại trong tuần 23/5-30/5/2025 nhiễm ở mức nhẹ cụ thể:

ảnh: trà lúa đòng trổ vụ Hè Thu tại huyện Tam Bình
Diện tích nhiễm trong tuần 5.341ha, tăng 799 ha so với tuần trước. Tình hình các dịch hại chủ yếu diễn biến như:
- Bệnh đạo ôn: diện tích nhiễm 1.580 ha, tăng 327 ha so với tuần trước. Trong đó:
+ Đạo ôn lá (cháy lá): diện tích 1.247 ha, với tỷ lệ phổ biến 5-10%, gây hại giai đoạn cuối đẻ nhánh đến trổ. Phân bố rải rác các xã của huyện trên địa bàn tỉnh.
+ Đạo ôn cổ bông (thối cổ gié): diện tích 333 ha, với tỷ lệ phổ biến 5-10%, gây hại giai đoạn trổ đến chắc xanh. Phân bố rải rác các xã của huyện Long Hồ, Bình Tân và Tam Bình.
- Bệnh lem lép hạt: diện tích nhiễm 194 ha, tăng 164 ha so với tuần trước, với tỷ lệ phổ biến 5-10%, gây nhiễm trà lúa trổ. Phân bố rải rác các xã của huyện Long Hồ, Bình Tân, Tam Bình và Trà Ôn.
- Bệnh cháy bìa lá (bạc lá): diện tích nhiễm 619 ha, tăng 336 ha so với tuần trước, với tỷ lệ phổ biến 10-15%, gây nhiễm trên trà lúa đòng trổ. Phân bố rải rác các xã của huyện Long Hồ, Mang Thít, Tam Bình và Vũng Liêm.
- Chuột: diện tích gây hại 255 ha, tăng 26 ha so với tuần trước, với tỷ lệ phổ biến 5-10%, gây hại trà lúa đòng đến trổ. Phân bố rải rác các xã của huyện Long Hồ, Mang Thít, Vũng Liêm và Tam Bình.
- Rầy phấn trắng: diện tích 640 ha, tăng 150 ha so với tuần trước, gây hại trà lúa giai đoạn đòng đến trổ, với mật số phổ biến 500-1.000con/m2. Phân bố rải rác các xã của huyện Vũng Liêm.
- Sâu cuốn lá: diện tích gây hại 568 ha, tăng 43 ha so với tuần trước, gây hại trà lúa giai đoạn làn đòng đến trổ, với tỷ lệ phổ biến 10-20 con/m2. Phân bố rải rác các huyện trên địa bàn tỉnh.
* Dự báo sinh vật gây hại trong thời gian tới (từ ngày 30/5 đến ngày 06/6/2025)
- Bệnh đạo ôn, lem lép hạt: có khả năng tăng diện tích và tỷ lệ nhiễm trong thời gian tới do điều kiện thời tiết mưa lớn trên diện rộng và kết hợp giai đoạn lúa thích hợp cho bệnh phát sinh phát triển, đặc biệt lưu ý trên những ruộng sạ dày, bón thừa phân đạm và ruộng canh tác giống nhiễm có thể nhiễm với tỷ lệ nhiễm trung bình đến nặng.
- Bệnh vàng lá chín sớm, cháy bìa lá (bạc lá), đốm vằn (khô vằn): thời tiết mưa bão, ẩm độ cao, ít nắng, gieo sạ mật độ dày, bón phân thừa đạm sẽ thích hợp cho bệnh phát triển.
- Chuột: tiếp tục gây hại mạnh, đặc biệt trên những mảnh ruộng gần chân vườn, rẫy, ruộng có gò cao, ven đường, bãi hoang, gần khu dân cư, các ruộng gieo sạ không tập trung.
- Rầy phấn trắng: tiếp tục theo dõi rầy phấn trắng ngoài đồng, khi phun thuốc phòng trừ lưu ý đảm bảo theo nguyên tắc 4 đúng, trong đó phải đảm bảo lượng nước phun, pha thêm chất bám dính để tăng hiệu quả phòng trừ.
* Một số biện pháp quản lý-canh tác trên cây lúa
- Do ảnh hưởng của mưa lớn phân bố diện rộng, kết hợp với thời tiết sáng sớm có sương mù nhẹ cùng giai đoạn lúa thích hợp tạo điều kiện thuận lợi cho sâu bệnh phát sinh và gây hại mạnh. Vì vậy, bà con nông dân cần thăm đồng thường xuyên kiểm tra kỹ đồng ruộng để có biện pháp quản lý hiệu quả, đặc biệt đối với bệnh hại như đạo ôn lá (trà muộn), đạo ôn cổ bông, lem lép hạt (trà chín vụ),… khi thấy có dấu hiệu chớm bệnh bà con ngưng bón phân đạm, xử lý thuốc đặc trị kịp thời, không pha chung với phân bón lá. Tiếp tục theo dõi, chăm sóc và quản lý tốt những diện tích đã nhiễm bệnh.
- Thời tiết mưa lớn và kèm theo những cơn giông hạn chế đỗ ngã trên cây lúa cần áp dụng tổng hợp nhiều biện pháp như: bón phân cân đối, hạn chế bón thừa phân đạm, bổ sung thêm kali, canxi, silic… nhằm tăng cường tính chống chịu cho cây lúa làm cho thân và rễ lúa cứng cáp hơn đồng thời nên rút nước khô ruộng 7-10 ngày trước thu hoạch để mặt đất cứng tránh đổ ngã và dễ thu hoạch.
- Lưu ý, sự xuất hiện và gây hại của chuột ở những cánh đồng có lúa đang trong giai đoạn trổ-chín. Sử dụng các biện pháp diệt chuột đồng loạt trên diện rộng, mang tính cộng đồng. Ưu tiên sử dụng các loại bẫy cơ học, thuốc diệt chuột sinh học. Chú ý thu gom bẫy bả, xác chuột, để không gây ô nhiễm môi trường, tuyệt đối không sử dụng điện để diệt chuột để tránh gây nguy hiểm cho người cũng như các động vật có ích khác.
- Để phòng trị bệnh cháy bìa lá, vàng lá chín sớm đạt hiệu quả cao cần áp dụng tổng hợp các biện pháp canh tác sau: vệ sinh đồng ruộng kỹ, hạn chế canh tác giống nhiễm. Cần tháo cạn nước trên ruộng để loại bỏ nguồn vi khuẩn và hạn chế lây lan, rãi vôi bột 20-25kg/1.000m2). Sử dụng thuốc trừ vi khuẩn. Ngưng ngay việc bón phân đạm, tăng cường bón phân có chứa chất Silic, Canxi, tuyệt đối không kết hợp phun phân bón lá có chứa đạm kết hợp với thuốc trừ bệnh. Cần luân phiên các loại thuốc để đạt hiêu quả cao hơn.
Lê Thị Chính
Chi cục Trồng trọt & BVTV Vĩnh Long